Pojęcie oznaczające „oprogramowanie” świadomościowe człowieka.
Tworzy je:
- zestaw osobistych wzorów myślenia, wypracowanych na bazie osobistych przeżyć i doświadczeń,
- struktur myślowych (sensy, znaczenia) zaadoptowanych z zewnątrz (przejętych np. z filozofii, nauki, ideologii, religii, ale też filmów, bieżących informacji itp.),
- wypracowanych postaw, sposobów zachowania, kompetencji, dyspozycji itp.
Razem tworzą on osobisty ‘program mentalny’, powiązany ze swoistą ‘mapą’ naszej rzeczywistości (doświadczanej od strony subiektywnej), w której codziennie funkcjonujemy. Jest on zatem niezbędnym „wyposażeniem” myślowym każdego człowieka, pomagającym orientować się w świecie i spójnie na niego reagować. Mentagram – na poziomie intuicyjnym – podpowiada nam: co ma sens, co jest wartościowe – a co nie; co i jak, generalnie, robić w życiu, jak się zachowywać itp.
Mentagram rozstrzyga także z jaką grupą osób się identyfikujemy, a jakiej się przeciwstawiamy. W tym sensie, dzięki typologizacji ludzkich sposobów myślenia i działania, możemy mówić o poszczególnych mentagramach społecznych. Np. konserwos, moderos, progos.
Mentagram jest pojęciem zbliżonym do dawnego pojmowania „światopoglądu”, ten był jednak pojmowany jako systematyczny zbiór przekonań, co do rozumienia świata, społeczeństwa i roli człowieka itp. Mentagram natomiast określa wyrywkowy, mocno chaotyczny aspekt naszego subiektywnego pojmowania świata. Jest on związany ze współczesnym przeładowaniem informacyjnym, co sprawia, że większość z nas ma dzisiaj mentalność „supermarketową” – z jednej tradycji bierzemy to, a z zupełnie innej – dowolnie inne elementy, nie dbając o spójność i „systemowość” naszych przekonań.
Można także powiedzieć, że mentagram jest naszą osobistą świadomością kulturową (kultura w sensie symbolicznym, a nie artystycznym).
Pojęcie stworzone przez autora wpisu (wynikające z jego teorii społeczno – kulturowej).
